Η Ιστορία της Δεσκάτης (έρευνα της συντακτικής ομάδας της εφημερίδας μας)

Η ακριβής χρονολογία ίδρυσης της Δεσκάτης δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί. Το βέβαιο είναι ότι η περιοχή ανήκε στην αρχαία Μονδαία και ότι κατά τον 12ο αιώνα υπήρχαν τρεις οικισμοί (Μέλοβο, Καρίτσα, Λουτρό). (Βλ. Κώστας Σπανός: Τοπωνύμια της Δεσκάτης, περιοδικό "ονόματα" 5/1988).

Αργότερα υπήρχαν στην περιοχή 14 μικροί οικισμοί, οι οποίοι με το χρόνο, συγκεντρώθηκαν στη Δεσκάτη για λόγους ασφαλείας λόγω της γεωγραφικής της θέσης. Τόπος κατοικημένος από τη Νεολιθική εποχή (5000 π.Χ.) είναι η Δεσκατιώτικη Ποταμιά, όπως φανερώνουν τα ευρήματα (διάφορα νεολιθικά εργαλεία) στις θέσεις Καστρί και Λουτρό, με δύο τουλάχιστον οικισμούς-πόλεις στους ιστορικούς χρόνους και ερείπια των τειχών, που σώζονται ακόμη και μέχρι σήμερα. Κατά την αρχαιότητα η περιοχή της Δεσκάτη συνέχισε να σφύζει από ζωή αν κρίνουμε από τα αξιόλογα ευρήματα που κατά καιρούς έχουνε ανακαλυφτεί και χρονολογούνται σε αυτή την εποχή:

Ερείπια τοίχων αρχαίων οικισμών σώζονται ακόμα και σήμερα.

Χάλκινα νομίσματα της Μακεδονικής εποχής (4ου-3ου αιώνα π.Χ).

Θησαυρός αρχαίων νομισμάτων που βρέθηκε το 1914.

Αρχαίοι τάφοι.

Υπερμεγέθη πιθάρια.

Μια επιτύμβια στήλη του 2ου αιώνα μ.Χ.

Θωράκια κάποιου παλαιοχριστιανικού ναού του 5ου-6ου αιώνα μ.Χ.

Αυτά τα ευρήματα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι οικισμοί της Αρχαιότητας διατηρήθηκαν στην περιοχή ως το 5ο με 6ο αιώνα μ.Χ. Κατά το γερμανό αρχαιολόγο Fr. Stahlin, κάπου στο οροπέδιο της Δεσκάτης υπήρχε μια αρχαία πόλη που ονομαζότανε Μονδαία πράγμα όμως που δεν έχει αποδειχθεί ακόμα με κάποια στοιχεία.

Ιερά Μονή Αγίου Νικάνορος (Ζάβορδα) [Φωτογραφίες]

      

Απέχει από τη Δεσκάτη 5 χλμ. περίπου 20 λεπτά. Το μοναστήρι του Αγίου Νικάνορα βρίσκεται στο όρος Καλλίστρατο Γρεβενών (το όρος πήρε το όνομα του από ένα μοναχό πού ασκήτευσε το 12 αιώνα εκεί).

Είναι γνωστό σε όλο τον κόσμο της Δυτικής Μακεδονίας ως «ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΖΑΒΟΡΔΑΣ». Το όνομα οφείλεται εις ομώνυμο χωριό που υπήρχε άλλοτε πλησίον του Μοναστηριού. Το Ιστορικό Μοναστήρι προβάλλει από μακριά εις την κορυφή του δασωμένου και καταπράσινου Καλλίστρατου ως ένα μικρό λευκό κάστρο. Υψηλός τοίχος το περικλείει και το καθιστά απόρθητο. Την τεχνική οχύρωση του συμπληρώνει η οχυρά θέση του βουνού, οι πλευρές, εκτός από τη Β.Α, είναι απόκρημνες και περιβρέχονται από τον ορμητικό και αδιάβατο Αλιάκμονα ποταμό. Η Β.Α πλευρά είναι η μόνη προσιτή και από αυτήν ανεβαίνει ο δρόμος προς το Μοναστήρι. 

ΕΝΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΜΝΗΜΕΙΟ «ΑΝΑΔΥΕΤΑΙ» ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΑ ΝΕΡΑ ΤΟΥ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ ΤΟΥ ΙΛΑΡΙΩΝΑ !

Στον... 15ο αιώνα με μια κρεμαστή πεζογέφυρα!

Ένα ταξίδι στο θρησκευτικό συναίσθημα του 15ου αιώνα, οπότε κι ασκήτεψε ο Όσιος Νικάνορας, στη γοητεία των ζωγραφικών συνόλων του ασκηταριού του και σε μια εμπειρία... Ιμαλαΐων, από την κρεμαστή πεζογέφυρα που θα οδηγεί τον επισκέπτη μέχρι εκεί, θα είναι διαθέσιμο από τα τέλη του 2014.

Τότε εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί το σύνολο των εργασιών για την ανάδειξη μιας ξεχωριστής περιοχής με έντονη θρησκευτική και ιστορική σημασία. Πρόκειται για την περιοχή ανάμεσα στην Κοζάνη και τα Γρεβενά, όπου εδώ και λίγο καιρό το τοπίο άλλαξε ριζικά και προέκυψε ένα νέο φυσικό περιβάλλον, ανάμεσα στους επιβλητικούς ορεινούς όγκους και τη νέα λίμνη που δημιουργήθηκε μετά την πλήρωση του ταμιευτήρα του Ιλαρίωνα. Τα νερά του κάλυψαν μια έκταση 21,9 τετραγωνικών χιλιομέτρων, παρασύροντας χωράφια, πρώην αγροτικές καλλιέργειες αλλά και τις μνήμες του τοπικού πληθυσμού.

Δύο μόλις μέτρα πάνω από τη σημερινή ανώτατη στάθμη λειτουργίας του ταμιευτήρα, σκαρφαλωμένη στους απότομους βράχους του όρους Καλλίστρατου, βρίσκεται η Σκήτη του Οσίου Νικάνορα, απροσπέλαστη προς το παρόν για το ευρύ κοινό, αν και ιδιαίτερα επιβλητική για τον θεατή. Στο συγκεκριμένο σημείο θα καταλήγει μια κρεμαστή πεζογέφυρα, τύπου Ιμαλαΐων, που θα ξεκινά από την απέναντι πλαγιά και αποτελούσε πάντα αίτημα των κατοίκων, για να αναβιώσουν μια ανάλογη εμπειρία από την πεζογέφυρα που υπήρχε σε κοντινό σημείο στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και διευκόλυνε την πρόσβαση στην περιοχή της Ζάβορδας.

Εορτασμός 28ης Οκτωβρίου στο Δήμο Δεσκάτης

Με κάθε επισημότητα γιορτάστηκε στο Δήμο Δεσκάτης η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου του 1940. Στα πλαίσια του εορτασμού, πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις σε όλα τα δημοτικά διαμερίσματα. Πλήθος κόσμου τίμησε με την παρουσία του την επέτειο του «ΟΧΙ» κατά των κατακτητών.

Στην έδρα του «Καλλικρατικού» Δήμου Δεσκάτης, τη Δεσκάτη, οι εκδηλώσεις άρχισαν από νωρίς το πρωί με καμπανοκρουσίες, συνεχίστηκαν με την επίσημη δοξολογία στον Ιερό Ναό Αγίων Κων/νου και Ελένης όπου εκφωνήθηκε και ο πανηγυρικός της ημέρας από τον Διευθυντή του Δημοτικού Σχολείου Δεσκάτης κ. Βελλή Αντώνη. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε επιμνημόσυνη δέηση στον χώρο του Ηρώου της Εθνικής Αντίστασης όπου έγιναν και οι καταθέσεις στεφάνων. Έπειτα τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή στη μνήμη όσων αγωνίστηκαν και έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα και την ελευθερία και ακολούθησε ο Εθνικός Ύμνος από μαθητές του Γυμνασίου και του Α΄ και Β΄ Δημοτικού Σχολείου.